Zaczynając temat urlopu, powinniśmy w pierwszej kolejności wiedzieć, jakie zachodzą różnice pomiędzy zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, a umowach cywilnoprawnych, czyli umowach zlecenia lub też umowach o dzieło. Kwestia urlopów jest tutaj jedną z zasadniczych różnic. Przy umowie o dzieło, czy umowie zlecenia, przepisy kodeksu pracy nakazujące pracodawcy udzielenie pracownikom urlopu nie mają zastosowania. Kompletnie inaczej jest w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. W takiej sytuacji, jednym z podstawowych praw pracownika jest prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego.
Czas trwania urlopu
Długość urlopu uzależniony jest od kilku kwestii. Jedna z zasad mówi o tym, że pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. na cały etat – w praktyce oznacza to 40 godzin tygodniowo, ma prawo do 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku. Wskazane rozróżnienie 20 czy 26 dni wolnych od pracy zależy od stażu pracy pracownika. Zatem podstawowy wymiar urlopu dla pracownika pracującego w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. na cały etat wynosi 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, albo 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony dłużej niż 10 lat.
Praca dłuższa niż 10 lat a wydłużony urlop
Czy pracując dłużej niż 10 lat, można liczyć na dłuższy urlop? Kodeks pracy nie definiuje, czym jest staż pracy. Staż pracy obejmuje bowiem nie tylko okresy faktycznego wykonywania pracy, ale także okresy, w których pracownik tej pracy nie świadczył. Będą więc one podlegać wliczeniu w staż pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
To, czy inny okres niż czas zatrudnienia może stanowić staż pracy, musi wynikać wprost z przepisów prawa. Przykładowo, do stażu pracy wlicza się czas prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka, czynnej i zawodowej służby wojskowej, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego, czy też odbywania nauki, w tym szkoły zawodowej, średniej lub studiów.
Odnosząc się do pracy, należy pamiętać, że chodzi tutaj o pracę wynikającą z przepisów kodeksu pracy, a więc nie można wliczyć do stażu pracy okresów zatrudnienia na umowie zlecenia, czy też umowy o dzieło.
W jakie dni udziela się urlopu wypoczynkowego?
Urlop wypoczynkowy jest udzielany w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającemu liczbie godzin przypadających do przepracowania przez pracownika w danym dniu.
Obliczając urlop, nie możemy zapomnieć o tym, że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy, również w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy. W stosunku do pracowników zatrudnionych na niepełnym etacie proporcjonalnemu skróceniu ulega wymiar urlopu wypoczynkowego, a nie liczba godzin przypadająca na 1 dzień urlopu.
Częściowo wykorzystany urlop a zmiana pracodawcy
Jeśli w roku kalendarzowym pracownik zmienia pracodawcę, przysługuje mu urlop u każdego z pracodawców w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego czasu u danego pracodawcy.
Ustalając urlop proporcjonalny, musimy pamiętać o tym, że jeden kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi. W przypadku niepełnego kalendarzowego miesiąca pracy zaokrągla się go w górę do pełnego miesiąca.
Przykładem może być np. sytuacja, gdzie pracownik przestaje pracować u jednego pracodawcy i podejmuje zatrudnienie u kolejnego, w tym samym miesiącu kalendarzowym. Zaokrąglenia do pełnego miesiąca w górę dokonuje tylko i wyłącznie dotychczasowy pracodawca. Kolejny pracodawca, ustalając urlop proporcjonalny, nie bierze już pod uwagę niepełnego miesiąca kalendarzowego, w którym nawiązano stosunek pracy, ponieważ uwzględnił już go poprzedni pracodawca.
Urlop wypoczynkowy a zwolnienie L4
Wiele osób zastanawia się nad tym, czy jeśli podczas urlopu się rozchorujemy i uzyskamy zwolnienie L4, to nasz urlop ulega zawieszeniu, czy jego czas nadal upływa. Gdy w trakcie trwania urlopu wypoczynkowego pracownik się rozchoruje, mamy do czynienia z odstępstwem od tzw. zasady niepodzielności urlopu. W przypadku, gdy pracownik zachoruje w trakcie urlopu wypoczynkowego, obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie mu pozostałej części urlopu w późniejszym czasie. Nawet jednodniowa choroba pracownika powoduje odliczenie tego czasu od urlopu wypoczynkowego i nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia tej części urlopu w terminie późniejszym. Istotne jest więc to, aby pracownik w miarę możliwości jak najszybciej zawiadomił pracodawcę o przerwaniu urlopu. Na pracodawcy ciąży z kolei obowiązek udzielenia niewykorzystanej części urlopu w późniejszym terminie, który zostanie uzgodniony z pracownikiem.
Czy pracodawca może nas wysłać na przymusowy urlop?
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest uprawnieniem pracowniczym. To pracownik korzysta z tego prawa i urlop jest udzielany na jego wniosek.
W odpowiedzi na pytanie – pracodawca nie może zmusić pracownika do pójścia na urlop. Na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia normalnego toku pracy, wobec tego terminy wypoczynku pracowników powinny być uzgadniane z pracodawcą.
Mimo tego, że do kompetencji pracodawcy należy udzielenie urlopu, to nie może on w sposób samodzielny wyznaczać terminów urlopów i wysyłać pracowników na urlop. Terminy urlopów wypoczynkowych powinny być ustalane z wyprzedzeniem i w porozumieniu z pracownikiem.
Pracodawca powinien również wziąć pod uwagę wniosek pracownika, ale także działać w taki sposób, by zapewnić normalną pracę zakładu.
Jedna sytuacja, w której pracodawca może nakazać pracownikowi korzystanie z urlopu w wyznaczonym przez siebie terminie ma miejsce, gdy pracownik jest zobowiązany do wykorzystania przysługującego mu urlopu w okresie wypowiedzenia, o ile pracodawca takiego urlopu mu udzieli.
W okresie wypowiedzenia pracodawca udziela urlopu w wymiarze przysługującym pracownikowi w danym roku kalendarzowym, proporcjonalnie do okresu pracy u tego pracodawcy.
W tym okresie można również udzielić urlopu zaległego.
Najnowsze komentarze