Zachowek jest instytucją, której celem jest ochrona najbliższych zmarłego. Zachowek jest uprawnieniem bliskich krewnych spadkodawcy, a więc dzieci, wnuków, małżonka i rodziców, do żądania zapłaty w określonej kwocie od osób, które nabyły prawa do spadku.
Co to jest zachowek?
Zachowek jest prawem spadkowym, dlatego w pierwszej kolejności warto dowiedzieć się czegoś więcej na jego temat. Istnieją dwie możliwości dziedziczenia po zmarłych:
- dziedziczenie ustawowe – spadkobiercami są tutaj osoby z najbliższego grona,
- dziedziczenie testamentowe – dziedziczy się na podstawie testamentu.
Zachowek dotyczy dziedziczenia na podstawie testamentu. Stanowi więc on pewną, określoną kwotę odpowiadającą części spadku, który otrzymałaby dana osoba w przypadku dziedziczenia z ustawy. Przykładem może być tutaj sytuacja, w której umiera jedyny żyjący rodzic dwójki dzieci, a wszystko zostawia w testamencie jednemu z nich. W takim przypadku, drugie dziecko może żądać zapłaty zachowku.
Warto wiedzieć, że zachowek nie dotyczy tylko i wyłącznie testamentu. Można bowiem żądać zachowku również wtedy, gdy jeden ze spadkobierców ustawowych otrzymał jakiś majątek w innej formie np. darowizny – jeszcze za życia zmarłego lub też w wyniku tzw. zapisu windykacyjnego. Biorąc pod uwagę wcześniejszy przykład dwójki dzieci, gdy jeden żyjący rodzic za życia zapisze wszystko w formie darowizny jednemu dziecku, to po śmierci tego rodzica, drugie z dzieci również może żądać zapłaty zachowku.
Kto może żądać zachowku?
Osobami uprawnionymi do zachowku są zstępni spadkodawcy, a więc dzieci, wnuki, prawnuki itd., a także małżonek lub rodzice zmarłego, jeśli byliby oni powołani do spadku w drodze ustawy.
Mogą również zdarzyć się sytuacje, że nawet najbliższe osoby nie otrzymają zachowku, pomimo tego, że będą się o niego upominać. Takim wyłączeniem są np. osoby, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia, a więc, gdy np. dopuściły się w sposób umyślny ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy:
- podstępem lub groźbą nakłoniły spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu lub w taki sam sposób przeszkodziły mu w dokonaniu jednej z tych czynności,
- umyślnie ukryły lub zniszczyły testament spadkodawcy, podrobiły lub przerobiły jego testament albo w świadomy sposób skorzystały z testamentu przez inna osobę podrobionego lub przerobionego.
Innym wyłączeniem jest np. osoba, która zrzekła się dziedziczenia lub odrzuciła spadek, a także były małżonek, który został uznany za winnego rozpadu małżeństwa, czy też osoba wydziedziczona.
Musimy także pamiętać o tym, że nie będzie można otrzymać majątku również wtedy, gdy spóźnimy się z jego dochodzeniem.
Czy istnieje określony czas na żądanie zachowku?
Terminem ustawowym, aby żądać zachowku jest okres 5 lat od momentu np. ogłoszenia testamentu. Jeśli zachowek dotyczy darowizn lub zapisów, czas na żądanie zachowku liczony jest od momentu otwarcia spadku, czyli od śmierci.
Jeśli nie zmieścimy się w terminie 5 lat, musimy być świadomi tego, że w trakcie ewentualnej sprawy sądowej, przeciwnik procesowy może podnieść zarzut przedawnienia i wtedy nic nie otrzymamy.
Ile wynosi zachowek?
Zachowek jest ustalany w kwocie pieniężnej na podstawie wartości spadku. W przypadku, gdy osoba uprawniona do zachowku jest małoletnia lub trwale niezdolna do pracy, zachowek wynosi 2/3 tego, co by dana osoba uzyskała w dziedziczeniu z ustawy. W innym przypadku, zachowek wynosi połowę takiej kwoty.
Wysokość zachowku jest więc uzależniona od wartości spadku, od tego kim jest osoba, która domaga się zachowku, a także od tego ilu jest potencjalnych spadkobierców.
W rzeczywistości, zachowki mogą opiewać na spore sumy, zwłaszcza gdy w spadku pozostawiono nieruchomość lub duży majątek.
Jeśli mamy wątpliwości co do tego, czy przysługuje nam zachowek lub czy powinniśmy go zapłacić, warto zdecydować się na konsultacje z prawnikiem, który wszystko nam wytłumaczy.
Skontaktuj się z naszą kancelarią adwokacką. Pomożemy dopiąć wszystkich formalności. 🙂
Najnowsze komentarze